ÇOCUK HAKLARI SÖZLEŞMESİNİN YIL DÖNÜMÜNDE BU YIL DA AYRIM GÖZETMEME İLKESİ KAPSAMINDA ÇOCUK HAKLARI İÇİN MÜCADELE EDECEĞİZ
Birleşmiş Milletler ’in kararı doğrultusunda 1989 yılından beri "Dünya Çocuk Hakları Günü" 20 Kasım tarihinde kutlanıyor. Bu özel gün vesilesiyle çocuk hakları alanında çalışanlar olarak çocukların karşı karşıya kaldıkları hak ihlallerini gündeme taşımaya ve gruplara çocuk haklarını anlatmaya çalışıyoruz.
Çocuk hakları dediğimizde devletlerin yaşam hakkını temel hak kabul etmemeleri gerekmektedir. Devletler çocuğun kendini geliştirecek ve var edecek hakları bütüncül olarak çocuklara sağlayıp insan onuruna yaraşır bir hayat sürmeleri için gelişim basamaklarını sağlıklı şekilde tamamlamaları için gerekli imkânları sağlaması gerekmektedir.
2020 – 2021 yılı çocuk hakları ve istatistiklerine baktığımızda özellikle pandemi sürecinin etkisiyle çocukların haklarına erişemediğini ve çocuk hak ihlallerinin arttığını görüyoruz. Mülteci nüfusun yoğun olduğu ilimizde mülteci çocukların uğradığı hak ihlalleri de artmaktadır.
- Uzaktan eğitimin devam ettiği süreçte başta mülteci çocuklar olmak üzere öğrencilerin %15,79'u yani 2,4 milyon öğrenci EBA’ya erişemedi. Türkiye’de ilkokuldan ortaokula geçişte net okullaşma oranı bu bir yılda azaldı. Toplamdan 400.000 kadar çocuk okul dışında kaldı. Geçici koruma kimliği olmadığı için okula kaydı yapılmayan, dil bariyeri ve akran zorbalığından kaynaklı okul hayatından uzaklaşan mülteci çocuklar erken yaşta zorla evliliğe, çocuk işçiliğine zorlandı.
- Suriye ve Türkiye’de refakatsiz kalan çocukların geçici koruma altına alınmalarında yaşanan sorunlar çocukların evrensel ve bölünmez olan haklarına ulaşmasını engelledi.
- Pandemi süreciyle yaşanan eğitime erişememe, ailelerin yaşadığı ekonomik zorluklar çocuk işçiliğini arttırdı. Başta mülteci çocuklar olmak üzere ucuz iş gücü görülen çocuklar yasal yaptırımların düşük kalması aileleri uzaktan eğitim sürecini fırsat bilmeleriyle çocukları mevsimlik tarım ve sanayi olmak üzere yaşlarına ve bedenlerine uygun olmayan, gelişim basamaklarını olumsuz etkileyecek ve en önemlisi eğitimden uzaklaştıracak uzun saatli işlerde çalışmaya zorladı. Son sekiz yılda en az 512 çocuk çalışırken hayatını kaybetti.
- Çocuğa karşı cinsel suçlar da bir yıl içinde önlenemedi. Türkiye çocuk istismar vakalarında dünyada 3. Sırada. Çocuğun uğradığı hak ihlali bildirim ve yargılama süreci çocuğun yüksek yararı ilkelerine uygun şekilde gerçekleştirilmelidir. Başta öğretmen ve okul yöneticilerinin kişisel kaygı yaşamalarını önleyecek şekilde bildirim yükümlülüklerini yerine getirmeleri için düzenlemeler yapılmalıdır.
- TÜİK evlenme istatistiklerine göre 2019 yılında 16-17 yaşında bulunan 17.047 kız ve 940 oğlan evlendi. Hatay’da bu sayı 778 kız çocuğu oldu. TÜİK verilerine göre 2018 yılında 11.803 çocuk doğum yaptı. Bu çocuklardan 167’si 15 yaşından küçük çocuklardı.
Dünya Çocuk Hakları Gününün 32. Yılında resmiyete yansıyan bu verilerle dahi çocuk hakları için çocuğun katılımıyla daha çok emek vermemiz gerektiğini gösteriyor.
Çocuk haklarını çocuklardan dinlediğimiz gün geldiğinde biz yetişkinlerin de kutlamaya katılma hakkı olacaktır.
HATAY BAROSU ÇOCUK HAKLARI KOMİSYONU BAŞKANI
AV. İHSAN YILMAZLAR